Ангилал: Rethorica

Õàðèëöàã÷ õ¿íòýéãýý ò¿ðãýí õóãàöààíä îéëãîëöîõ, ò¿¿íä ººðèéíõºº òàëààð ýåðýã áîäîë ñýòãýãäýëèéã ¿ëäýýõýä òàíû ñîíñîõ ÷àäâàð þó þóíààñ èë¿¿ õýðýã áîëíî. Ýíý áîë ñàéí õàðèëöàã÷èéí ýçýìøñýí áàéâàë çîõèõ õàìãèéí ÷óõàë ÷àäâàðóóäûí íýã þì. Õè÷íýýí òàíä òààëàãäàõààðã¿é ç¿éë, òàíû çîðèëãîîñ ýñðýã ç¿éëñèéã ÿðüæ áàéñàí ÷ ò¿¿íèéã äóóñòàë íü òýâ÷ýýðòýéãýýð ñîíîñîæ ñóðàõ õýðýãòýé, õàðèí äàðàà íü òà ººðèéíõºº ÿðèàãààãààð õàðèëöààãàà ¿ðãýëæë¿¿ëýõäýý Ñîêðàòûí àðãûã õýðýãëýæ áîëíî ø¿¿ äýý.

Èíãýýä ¿ð á¿òýýë÷ýýð ñîíñîæ ñóðàõ äàðààõ 10 ä¿ðìèéí ç¿éë á¿ðèéã óíøèæ òàíèëöààä äàðàà íü õýñýã õóãàöààíä çàâñàðëàæ, ýðãýö¿¿ëýí òóíãààí áîäîîðîé.  Ñàéí òàíèõ õ¿íòýéãýý ÿðèëöàæ áàéíà õýìýýí òºñººëæ, òýð á¿õíèéã õýðõýí ÿàæ õýðýãëýõ òóõàéãàà áîäîæ öýãíýãò¿í. Èíãýæ àëõàì àëõàìààð óðãàøëàõ çàìààð òà àìæèëòàíä õ¿ð÷ ÷àäíà.

1.      ªºðºº ÿðèõ ãýäýã áîäëûã á¿ðýí îðõèãòóí! Õ¿íèéã ººðºº ÿðèõ áàéäëààð ñîíñîõ áîëîìæ õýçýý ÷ ãàðäàãã¿é ãýäãèéã àíõààðààðàé!

2.      Òàíû ºìíº ÿðüæ áàéãàà õ¿í á¿ðýí ÷ºëººòýé áàéõàä òóñëààðàé! Õ¿ì¿¿ñò ýðõ ÷ºëººãºº ìýäðýõ áîëîìæ îëãîõ íü õàðèëöààíä íýí ÷óõàë ¿¿ðýãòýé. ¯¿íèéã ñýòãýë ñóäëàëä ýåëäýã, õàðèëöàí îéëãîëöñîí, çºâøººðñºí óóð àìüñãàë áèé áîëãîõ ¿éë ÿâöòàé ãîë òºëºâ õîëáîí îéëãîäîã.

3.      Òà òýð õ¿íäýý ñîíñîõîä áýëýí áàéãààãàà ìýäð¿¿ëýõèéã õè÷ýýãýýðýé! ¯¿íèé òóëä ýõëýýä ìàø àíõààðàëòàé ñîíñîæ áàéãààãàà ãàäààä áàéäëààðàà ìýäð¿¿ëæ, ¿éëäýë õºäºë㺺í ÷èíü á¿õ òàëààð ñîíñîõûí òºëºº áàéâàë ñàéí. Õýí íýã õ¿í àëü íýã ç¿éëèéí òàëààð ÿðüæ áàéãàà ¿åä íîì, ñîíèí óíøèõ, óòñààð ÿðèõ, ÿðèàã òàñëàõ ãýæ îðîëäîæ åð人 ÷ áîëîõã¿é. Ñîíñîæ áàéãààãèéí ãîë çîðèëãî íü òýð õ¿íèé ñàíààã á¿ðýí èëýðõèéëýõ, õóâèéí áîäîëäîî áàðèãäàõ çýðýã íü îãò õàìààã¿é ãýäãèéã õàòóó ñàíààðàé!

4.      Õ¿íèéã òààã¿é áàéäàëä îðóóëæ áàéãàà àëèâàà ç¿éëèéã çàñàí çàëðóóëæ áàéõ. Ýíý íü òàíû æèíõýíýýð èäýâõèòýé ñîíñîæ áàéãààãèéí íýã áàòàëãàà áîëæ ºãíº. Þì çóðæ ýðýý÷èõ, øèðýý òîãøèõ, áè÷èã öààñ ýðã¿¿ëýõ ãýõ÷ëýí ÿìàð íýã ººð ¿éëäýë õèéõã¿é áàéõ õýðýãòýé.

5.      ßðüæ áàéãàà õ¿íèéã ñýòãýëýýðýý äýìæèæ áàéõ íü ÷óõàë. ¯¿íèé òóëä òýð õ¿íèé áàéðàí äýý𠺺ðèé㺺 òàâüæ ¿çýõ, íºõöºë áàéäëûã ñýòãýëäýý óðãóóëàí òºñººëæ ñóðàõ õýðýãòýé áîëíî.

6.      Ìàø èõ òýâ÷ýýðòýé óÿí õàòàí áàéæ ñóðàãòóí. Áîëõè àðãààð öàã õýìíýõèéã õýçýý ÷ á¿¿ õè÷ýýãýýðýé. Òèéì çàíòàé õ¿ì¿¿ñ ãîë òºëºâ ººðòºº õ¿íäðýë àâ÷èðäàã. Åð íü õàðèëöààíû óð ÷àäâàð ñóëòàé õ¿ì¿¿ñ õ¿íèéã ñîíñîõ ÿìàð ÷ õ¿ñýëã¿é áàéãààãàà ãàäíà áàéäëààðàà õÿëáàðõàí èëýðõèéëæ õàðàãääàã. Õ¿íèé ÿðèàã ÿìàð ÷ íºõöºëä òàñàëæ áîëîõã¿é. Õ¿í ÿðüæ áàéãàà ¿åä õýçýý ÷ õààëãà ðóó ýñâýë öîíõ ðóó õàðàõ, ÷èãëýæ àëõàõ, ÿðèàã îðõèæ ãàðàõ þìñàí ãýñýí áîäëûã ñýòãýëäýý àãóóëæ áîëõã¿é!

7.      Îãöîì ò¿ðãýí çàíãàà áàðüæ õàçààðëàæ ñóðàõ íü ÷óõàë. Óóðòàé õýðýýñ õýòýðñýí îìîãòîé õ¿íèé ÿðèà îãò ººð óòãàòàé áîëæ õóâèðäàãèéã ñàíàãòóí. Õàðèëöàà, òýð äóíäàà áèå õ¿í õîîðîíäûí õàðèëöàà öàã ÿìàãò ýåëäýã, íàéðñàã óóð àìüñãàëûã á¿ðä¿¿ëæ ÷àäàõ ýñýõýýñ øàëòãààëäàã áîëîõûã àíõààðàãòóí.

8.      ßðèàãàà äóóñààã¿é øàõàì áàéõàä ÿàðàí ø¿¿ìæëýë ºðí¿¿ëýõ íü çîõèñã¿é. Ýíý íü ÿðüæ áàéãàà õ¿í ººðèé㺺 õàìãààëàõ ãýæ òààã¿é áàéäàëä îðîõ, äóóãàà õóðààõ þì óó óóðëàö óöààðëàõ, õýòýðõèé ýðýý öýýðã¿é çàí ãàðãàñàí ó÷èð ãîëäîî îðòîë ãîìäîõîä õ¿ðãýæ áîëçîøã¿é.

9.      Àñóóëò àñóóõ íü ÷óõàë. ßìàð àñóóëò òàâüæ áàéãàà ÷èíü òàíû õýðõýí ñîíññîíûã õàðóóëäàã áîëîõûã àíõààðààðàé. Ýíý íü ÿðüæ áàéãàà õ¿íèé óðìûã ñýðãýýæ, òà àíõààðàëòàé ñîíññîí ãýäãèéã áàòàëæ ºãäºãººðºº ÷óõàë þì.

10.  Äàõèí àíõààðóóëàõàä ººðºº ÿðèõ òóõàé á¿ðýí ìàðòàãòóí! Ýíý ä¿ðýì ýõýíä ÷ òºãñãºëä ÷ áàéãààãèéí ó÷èð íü ñîíñîæ ñóðàõ ýñýõ íü ýöñèéí ä¿íäýý ¿¿íýýñ õàìààðäàãèéã ãýð÷èëäýã.

Áàéãàëü õ¿íä 2 ÷èõ, íýã àì çàÿàñàí íü áàãà ÿðüæ, èë¿¿ èõ ñîíñîæ áàéõûã àíõààðóóëñàí õýðýã ãýæ ýðäýìòýä ¿çäýã. Áóñäûã òºäèéëºí àíõààðàëòàé ñîíñîæ ñóðààã¿é õ¿ì¿¿ñ íóõàöòàé øèéäâýð ãàðãàõàä øààðäàãäàõ º÷¿¿õýí áàãà ìýäýýëýëòýé õîöîðõîîñ ãàäíà ººðèéíõºº òîãîîíä ë ÷àíàãäñààð öàãèéã áàðäàã. ªºðèéí ñîíñîõ ÷àäâàðàà ñàéæðóóëàõûí òóëä õ¿ì¿¿ñòýé ÿðèëöñàíû äàðàà ñîíñîõ ÷àäâàðàà ÿìàãò ¿íýëýí ä¿ãíýæ ñóðàõ øààðäëàãàòàé. Þóíû ºìíº ýäãýýð 10 ä¿ðìýýñ àëèéã íü ñàéí ìºðäºæ àæèëëàâ ãýäãýý ìýäýæ àâàõ íü íýí òóñòàé. Èíãýýä äóòóóãàà ã¿éöýýõ áàéäëààð äàðàà äàðààãèéí ñîíñîõ ¿éë ÿâöàà çîõèîí áàéãóóëàõ õýðýãòýé áîëíî. Òà îäîî ÿàðàëã¿é áàñ àëãóóðàëã¿é àæèëëàõ ë ¿ëäëýý.